Küresel ölçekte iş kurmak isteyen girişimciler için Kanada, istikrarlı ekonomisi, güçlü hukuk sistemi, girişimci dostu politikaları ve geniş ticaret anlaşmaları ağı ile oldukça cazip bir ülkedir. Teknoloji girişimlerinden e-ticarete, danışmanlıktan hizmet ihracatına kadar birçok alanda Kanada’da şirket kurmak, global pazarlara açılmak isteyen bireyler ve kurumlar için stratejik bir adımdır.
Kanada’da şirket kurmak isteyen girişimciler, federal ya da eyalet düzeyinde şirket kurma seçeneklerine sahiptir. Süreç dijital olarak uzaktan yürütülebilir ve yabancı girişimcilerin şirket kurmasına herhangi bir engel yoktur. Ancak her eyaletin kendi yasal düzenlemeleri, vergi oranları ve işletme gereksinimleri bulunduğu için detaylı bir planlama yapmak gereklidir.
Bu rehberde Kanada’da şirket kurma sürecini adım adım ele alacak, şirket türlerini, başvuru prosedürlerini, yasal yükümlülükleri ve girişimciler için en avantajlı stratejileri ayrıntılı şekilde inceleyeceğiz.
Kanada’da Şirket Kurmanın Avantajları
Kanada, girişimciler için sunduğu fırsatlarla dikkat çeker. Şirket kurmak isteyen uluslararası yatırımcı ve girişimciler için şu avantajlar öne çıkar:
İstikrarlı ve büyüyen bir ekonomi
ABD ile olan yakın ticaret ilişkileri
Uluslararası marka imajı
Dijital ürün ve hizmet ihracatı için avantajlı yasal yapı
Gelişmiş banka ve ödeme sistemleri
Vergi teşvikleri ve girişimci destek programları
İngilizce ve Fransızca konuşulan çift dilli iş ortamı
Özellikle ABD pazarına açılmak isteyen girişimciler için Kanada, vergi, operasyon ve marka stratejileri açısından çok güçlü bir sıçrama noktasıdır.
Kanada’da Şirket Türleri
Kanada’da şirket kurmak isteyen girişimciler için birkaç farklı işletme yapısı mevcuttur. En yaygın olanlar şunlardır:
Sole Proprietorship (Şahıs Şirketi)
En basit şirket türüdür. Tek kişi tarafından kurulur ve tüm gelir/zarar doğrudan girişimciye yansır. Ancak yasal ve finansal sorumluluklar sınırsızdır.
Avantajları
Kurulum süreci hızlı ve basittir
Maliyet düşüktür
Gelir doğrudan girişimciye geçer
Dezavantajları
Kişisel sorumluluk sınırsızdır
Yatırım almak zordur
Kısıtlı büyüme potansiyeli
Partnership (Ortaklık)
İki veya daha fazla kişi tarafından kurulur. Kar ve zarar ortaklar arasında paylaşılır. Ortaklık sözleşmesiyle detaylar belirlenir.
Avantajları
Birden fazla kişinin bilgi ve sermaye katkısı
Düşük kurulum maliyeti
Esnek yapı
Dezavantajları
Ortaklar arası anlaşmazlık riski
Her ortağın yükümlülükleri bireysel olarak geçerlidir
Corporation (Limited Şirket)
En profesyonel ve yaygın kullanılan yapı “Corporation”dır. Şirketin tüzel kişiliği vardır, hissedarlar kişisel olarak sorumlu tutulmaz.
Avantajları
Sınırlı sorumluluk
Yatırım alma ve büyüme potansiyeli
Kurumsal kimlik
Markalaşma kolaylığı
Vergi avantajları (şirket gelir vergisi oranı %9’dan başlar)
Dezavantajları
Yıllık raporlama zorunluluğu
Kurulum ve muhasebe masrafları daha yüksektir
Bu şirket türleri, federal ya da eyalet düzeyinde kurulabilir.
Federal mi, Eyalet mi?
Kanada’da şirket kurarken iki farklı düzeyde kayıt yapılabilir:
Federal Şirket Kurulumu
Kanada genelinde ticaret yapma hakkı verir. Corporations Canada üzerinden başvuru yapılır. Tüm eyaletlerde faaliyet gösterme imkânı sağlar. Marka koruması da ülke çapında geçerlidir.
Eyalet Bazlı Şirket Kurulumu
Belirli bir eyalette faaliyet gösterir. İşin yürütüleceği eyalet seçilerek oranın kurallarına göre şirket kurulabilir. Örneğin:
-
Ontario
-
British Columbia
-
Alberta
-
Quebec
Eyalet bazlı şirket kuranlar, başka bir eyalette faaliyette bulunacaksa ayrıca kayıt yaptırmak zorundadır.
Şirket Kurulum Süreci
Aşağıda Kanada’da şirket kurmak için genel adımlar listelenmiştir:
1. Şirket İsmi Belirleme
Öncelikle benzersiz ve yasalara uygun bir şirket ismi seçilmelidir. İsim, NUANS (Name Search Report) sistemiyle kontrol edilir. İsim onaylandıktan sonra kayıt işlemi yapılır.
2. Şirket Türünü ve Kurulum Düzeyini Seçme
Sole Proprietorship, Partnership veya Corporation yapılarından biri seçilir. Ayrıca federal ya da eyalet düzeyinde mi kurulacağına karar verilir.
3. Yasal Adres ve Temsilci Belirleme
Kanada’da fiziksel adres göstermek zorunludur. Ayrıca şirket adına iletişimi yürütecek bir “Registered Agent” belirlenmelidir. Yurt dışında yaşayan girişimciler için bu hizmeti sağlayan aracı firmalar mevcuttur.
4. Belgelerin Hazırlanması ve Başvuru
İlgili eyalet ya da federal portallardan online başvuru yapılabilir. Gerekli belgeler şunlardır:
Şirket ana sözleşmesi (Articles of Incorporation)
NUANS raporu
Kimlik belgeleri
Adres ve iletişim bilgileri
5. Vergi Numarası (BN) Alımı
Şirket kurulduktan sonra Canada Revenue Agency (CRA) üzerinden Business Number (BN) alınır. Bu numara, vergi beyannamesi, banka hesabı açılışı ve çalışan bildirimi için kullanılır.
6. Banka Hesabı Açma
Kanada’da şirket adına banka hesabı açmak için kuruluş belgeleri, kimlik, adres kanıtı ve BN numarası gereklidir. Çevrimiçi bankacılık çözümleri de mevcuttur.
7. Diğer Yasal Kayıtlar
Eyaletlere göre değişmekle birlikte aşağıdakiler de gerekebilir:
HST/GST kaydı (KDV benzeri sistem)
Çalışan varsa bordro kaydı
İşveren sigortası
Yıllık faaliyet bildirimi
Girişimciler İçin Öneriler
Kanada’da şirket kurmak isteyen girişimciler için bazı stratejik öneriler:
İngilizce belgeler için destek alın
Online kurulum sağlayan aracı platformları (Ownr, LegalWills, Corporations Canada) kullanabilirsiniz
Dijital ürün satışı yapıyorsanız vergi yükümlülüklerini araştırın
Kanada içi ve dışı ödeme sistemlerini entegre edin (Stripe, PayPal, Wise)
İhracat planınız varsa Kanada’nın serbest ticaret anlaşmalarını göz önünde bulundurun
Uzun vadeli faaliyet düşünüyorsanız muhasebeci veya danışmandan destek alın
Hedef Pazarlara Açılmak İçin Kanada
Kanada’da şirket kurmak sadece bu ülkede değil, aynı zamanda ABD, Avrupa ve Asya pazarlarına açılmak için de güçlü bir adımdır. Ticari itibarı yüksek, teknolojik altyapısı gelişmiş ve e-ticaret dostu bir ülke olan Kanada, girişimcilerin global büyüme hedefleri için önemli bir merkezdir.