24 saat içinde ücretsiz avukat kontrolü
- tr
- USD
- Giriş Yap
Yeni bir şirket kurup ihracata adım atmak isteyen girişimcilerin en çok zorlandığı noktalardan biri, ihracat beyannamesi sürecinin nasıl işlediğini anlamaktır. Özellikle ilk kez ihracat yapmak isteyen işletmeler, mevzuat diliyle yazılmış karmaşık süreçlerin arasında kaybolabildiği için doğru bir başlangıç yapmaları zorlaşır. Oysa ihracat beyannamesi, ihracat operasyonlarının omurgasıdır ve doğru hazırlanmış bir beyanname, hem hız kazandırır hem de riskleri ortadan kaldırır. Bu rehber, yeni kurulan şirketlerin kafasındaki soru işaretlerini gidermeyi, süreci adım adım anlaşılır bir yapıya kavuşturmayı ve pratik bir yol haritası sunmayı amaçlıyor.
İhracat beyannamesi, ihraç edilecek malların gümrüğe bildirilmesi için hazırlanan resmi bir belgedir. Yeni kurulan şirketler için bu belgenin önemi, yalnızca yasal bir zorunluluk olmasından değil, ihracat sürecinin kontrol edilebilir ve sorunsuz ilerlemesini sağlamasından gelir. Bu noktada en sık sorulan sorulardan biri şudur: “İhracat beyannamesi olmadan ürün göndermek mümkün mü?” Kısa cevap: Hayır. Her türlü ticari ihracat, gümrük mevzuatına uygun şekilde beyan edilmek zorundadır.
Yeni şirketlerin başlangıç aşamasında yaptığı temel hata, süreci basit bir evrak işi olarak görmektir. Oysa beyanname, ürünün sınıflandırılmasından taşıma türüne, evrakların doğruluğundan mali yükümlülüklere kadar pek çok faktörü etkiler. Yanlış beyan, gecikmelere, mali cezalara ve müşteri memnuniyetsizliğine yol açabilir. İşte bu nedenle, daha ilk ihracattan itibaren sistematik ve bilinçli hareket etmek kritik bir avantaj sağlar.
Yeni kurulan bir işletme ihracat yapabilmek için bazı temel adımları tamamlamalıdır. Bu bölümde özellikle ilk defa ihracat yapacak şirketlerin kafasını kurcalayan “Hangi belgeleri hazırlamalıyım?” ve “İlk adım ne olmalı?” gibi sorulara net yanıtlar sunalım.
Her ihracatçı şirketin öncelikle ticaret sicili, vergi kaydı ve faaliyet konusunun ihracata uygun olması gerekir. Yeni kurulan şirketlerin sık yaptığı bir hata, faaliyet belgesine ihracatla ilgili satırları eklememektir. Bu nedenle kuruluş aşamasında faaliyet alanının dış ticareti kapsadığından emin olmak fayda sağlar.
En çok merak edilen konulardan biri budur: “Yeni şirket olarak beyannamemi kendim verebilir miyim?” Teknik olarak mümkündür, ancak pratikte deneyimsiz şirketler için oldukça riskli ve zaman kaybettiren bir süreç olabilir. Gümrük müşavirleri, gümrük mevzuatına hâkim oldukları için hem süreci hızlandırır hem de hataların önüne geçer. Yeni başlayanlar için çoğu durumda müşavirle çalışmak en sağlıklı yoldur.
Evet. E-ihracatta mikro ihracat kapsamında ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi) kullanılırken; klasik ihracatta standart ihracat beyannamesi verilir. Yeni şirketler genellikle “Hangi beyanname bana uygun?” sorusunu sorar. Bu karar, gönderinin kilogramına ve değerine göre belirlenir. Büyük hacimli ve ticari nitelikli sevkiyatlarda standart ihracat beyannamesi zorunludur.
Yeni kurulan şirketlerin anlaması gereken en temel konu, ihracat beyannamesinin yalnızca doldurulacak bir form olmadığı, ürünün hukuki, ticari ve lojistik tüm bilgilerinin entegre edildiği bir sistem olduğudur. Peki süreç adım adım nasıl işler?
Beyannamenin hazırlanabilmesi için bazı temel belgelere ihtiyaç duyulur. Burada onlarca maddelik liste vermeden, en kritik belgeleri açıklayarak netleştirelim:
Fatura: İhracatın kalbi niteliğindedir. Ürün, miktar, birim fiyat, toplam bedel gibi bilgiler bu belgede yer alır.
Paketleme listesi: Ürünün kaç koli olduğu, koli içeriği, ağırlık ve ölçüler gibi lojistik bilgileri içerir.
A.TR, EUR.1 gibi menşe/tedarik belgeleri: Ülkeye ve anlaşmalara göre gerekebilir.
Konşimento veya taşıma belgesi: Taşıma türüne göre CMR, AWB, Bill of Lading hazırlanır.
Yeni şirketlerin en çok zorlandığı kısım, bu belgelerin birbirleriyle uyumlu olması gerektiğini fark etmemeleridir. Faturadaki bilgiler paketleme listesiyle, o da taşıma belgesiyle uyumlu değilse gümrük memuru beyannameyi reddedebilir.
İhracat beyannamesi Türkiye’de elektronik ortamda verilir. Çoğu zaman gümrük müşavirleri, şirket adına bu işlemi yürütür. Bu aşamada sistem tarafından ürünün Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) kodu girilir. En çok kafa karıştıran soru şudur: “GTİP kodumu nasıl belirleyeceğim?” GTİP’in yanlış seçilmesi, hem vergi hem de mevzuat açısından ciddi riskler yaratabilir. Bu nedenle ürün sınıflandırması konusunda uzman desteği almak hata payını azaltır.
Sisteme girilen beyanname, gümrük tarafından otomatik olarak bir hat sıralamasına dahil edilir. Yeni şirketler bu hatların ne olduğunu sıkça merak eder:
Yeşil hat: Evrak kontrolü yapılmadan doğrudan çıkış izni verilir.
Sarı hat: Evrak kontrol edilir.
Kırmızı hat: Hem evrak hem fiziki muayene yapılır.
Mavi hat: Yetkilendirilmiş yükümlüler içindir.
Yeni bir şirket olduğunuz için ilk ihracatlarınızda kırmızı veya sarı hatla karşılaşmak son derece normaldir. Bu, şirketinizin güvensiz olduğundan değil, yeni bir kayıt oluşturulmasından kaynaklanır.
Beyannamenin onaylanmasının ardından ürün gümrüğe sevk edilir. Burada fiziki kontrol yapılabilir. Gümrük mühürü takıldıktan sonra çıkış işlemi tamamlanır. Yeni girişimcilerin sık sorduğu soru: “Sevk sırasında şoförün yanında hangi evraklar olmalı?” Taşıma türüne göre değişmekle birlikte fatura, taşıma belgesi ve bazı durumlarda beyanname çıktısı yanlarında bulunmalıdır.
İhracata yeni başlayan şirketler için bazı noktalar diğerlerine göre daha karmaşık gelebilir. Bu bölümde en yaygın sorunları ve bunların çözümlerini akıcı bir şekilde ele alalım.
GTİP Belirleme Sorunları: Yeni şirketlerin en çok yaptığı hatalardan biri, benzer ürünlerle kendi ürünlerini aynı kategoride değerlendirip yanlış GTİP kodu seçmesidir. Bu durum özellikle “Bu ürün gerçekten bu kategoriye mi giriyor?” sorusunu beraberinde getirir. Yanlış sınıflandırma, bazı ülkelerde ek incelemeler veya vergi sorunları yaratabilir. Uzman bir müşavirle çalışmak veya resmi tarife açıklamalarını incelemek bu süreci kolaylaştırır.
Fatura İçeriği ve Ticari Bilgilerin Hatalı Olması: Yeni firmalar bazen ihracatta kullanılacak faturayı, iç piyasadaki alışkanlıklarıyla hazırlayabilir. Oysa ihracat faturalarında teslim şekli, ödeme yöntemi, para birimi ve miktar bilgileri çok daha belirleyici role sahiptir. Bu nedenle ihracat faturası hazırlarken uluslararası ticaret kurallarını dikkate almak süreci hızlandırır.
Teslim Şekillerinin Yanlış Seçimi: Incoterms kuralları yeni şirketlerin en zorlandığı konulardan biridir. “FOB mı CIF mı seçmeliyim?” gibi sorular sıkça gündeme gelir. Teslim şeklini belirlerken maliyet, risk paylaşımı ve sorumluluklar göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin risk almak istemeyen bir firma EXW yerine FOB tercih edebilir.
Yeni ihracatçılar zaman zaman “Nerede durup geri dönebiliriz?” sorusunu sorar. Beyanname onaylandıktan sonra yapılan değişiklikler oldukça zor ve sınırlıdır. Bu nedenle onay öncesi evrakların kontrolü kritik önem taşır. Bu sürece dikkat etmek, hem zaman kaybını hem de maliyetleri azaltır.
Gümrük müşavirleri yalnızca beyannamenin girişini yapmaz; sürecin bütününü yönetir. Yeni şirketlerin özellikle ilk yıl müşavirsiz ilerlemesi çoğu zaman önerilmez. Müşavirler, mevzuat değişikliklerini yakından takip eder, belge hatalarını önceden fark eder ve süreci hızlandırır. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, doğru müşavirlik firmasıyla çalışmaktır.
Birçok yeni şirket maliyet kalemini düşündüğü için bu soruyu sıkça sorar. Aslında müşavirlik ücreti, yanlış yapılan bir beyanın doğuracağı maliyetle kıyaslandığında oldukça düşüktür. Dolayısıyla uzun vadede müşavirle çalışmak, hataları minimize ettiği için maliyet avantajı bile sağlayabilir.
Lojistik, beyanname sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır. Ürünün ağırlığı, ölçüleri, paketleme şekli ve taşıma modu beyannameyi doğrudan etkiler. Örneğin, paketleme listesi doğru hazırlanmadığında taşıma firması ile gümrük arasında bilgiler uyuşmaz ve beyannamenin kontrol aşaması uzar. Bu nedenle lojistik bilgileri her zaman güncel ve net olmalıdır.
Havayolu taşıması çoğu zaman hızlıdır ama maliyetlidir. Deniz yolu daha ekonomiktir fakat süre uzundur. Karayolu ise en pratik olanıdır; özellikle Avrupa bölgelerine yapılan ilk ihracatlarda tercih edilir. Yeni şirketlerin ilk ihracatlarında genellikle karayolu tercih etmesi, belgelerin daha kolay yönetilmesini sağlar.
Onay aşamasından sonra ihracat, fiziksel çıkış aşamasına taşınır. Gümrükte yapılan muayene sonrası ürün ülke dışına çıkar ve beyanname kapanış kaydı sistemde yer alır. Yeni girişimciler bu aşamada “Beyannamem ne zaman kapanır?” sorusunu sıkça sorar. Ürün çıkış yaptıktan sonra sistem tarafından kısa süre içinde kapanır. Ancak bazı durumlarda taşıma belgelerinin gecikmesi kapanış süresini uzatabilir.
İhracata yeni başlayan şirketlerin süreci daha rahat yönetebilmesi için birkaç temel öneri vardır. Bunlar madde madde şöyle özetlenebilir:
Belgelerinizi standart bir dosyalama sistemi ile oluşturun.
Her ihracat için aynı kontrol listesini kullanın.
Fatura, paketleme listesi ve taşıma belgesinin birbiriyle uyumlu olduğundan emin olun.
GTİP seçimini rastgele değil, profesyonel destekle yapın.
İlk yıl mutlaka bir müşavirle çalışın.
İhracat beyannamesi sürecini doğru kavrayan yeni şirketler, yalnızca ilk sevkiyatlarında değil tüm ihracat operasyonlarında büyük avantaj elde eder. Sürecin her aşaması öğrenilebilir ve tecrübe kazanıldıkça çok daha hızlı ilerler. Bu nedenle ihracata başlama aşaması ne kadar bilinçli atılırsa, sonraki operasyonlar o kadar kolaylaşır. Yeni kurulan işletmeler için bu sürecin ilk başta göz korkutucu görünmesi normaldir; ancak doğru bilgi, düzenli evrak takibi ve profesyonel destekle ihracat beyannamesi kısa sürede rutine dönüşür. Böylece şirketler yalnızca operasyonel olarak değil, uluslararası pazarlarda rekabet gücü açısından da önemli bir adım atmış olur.
Neler Farklı?
24 saat içinde ücretsiz avukat kontrolü
Basit online ve çevrimiçi 3 adımlı süreç
Kayıt, dava desteği ve marka izlemesi
Kayıt, dava desteği ve marka izlemesi
Küresel alanda marka hizmeti ve desteği
%95 başarı oranı ile markanız bizimle güvende
Süreç Nasıl İşliyor?
Bir markanın tescil edilebilmesi için ayırt edicilik kriterini sağlaması gerekmektedir. 24 saat içinde sonuç ve öneri.
Siparişi tamamladıktan sonra bir uygulama taslağı hazırlayacağız. Onaylandıktan sonra, yasal temsil sağlayarak sizin adınıza dosyalayacağız.
Başvuru, ilgili Fikri Mülkiyet Ofisi (IPO) tarafından değerlendirilir, olası itirazlar için yayınlanır ve onaylanır.
Başarılı bir tescilin ardından markanız, başvuru tarihinden itibaren geçerli olur ve süreç boyunca rüçhan hakkını korur.
Bize Yazın
Markanızı güvence altına alın, tescil edin!
